Dla utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu duże znaczenie ma prozdrowotny styl życia, a szczególnie prawidłowe odżywianie. Ważne jest ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych oraz tłuszczów trans, zwiększenie spożycia błonnika i dbanie o prawidłową masę ciała. Wsparciem może być także stosowanie żywności funkcjonalnej zawierającej fitosterole, czosnek, bergamotę, polikosanol czy czerwony ryż drożdżowy (monakolina K)¹.

Nutraceutyki to inaczej żywność funkcjonalna, czyli naturalne składniki diety, które wspomagają osiąganie celów w zakresie stężeń lipidów. Dodatkowo większość tych naturalnych produktów wpływa także korzystnie na stężenie glukozy, insulinooporność czy ciśnienie krwi. Nutraceutyki, pod warunkiem zachowania wysokiej jakości produkcji, są bezpieczne¹. Przykłady nutraceutyków z udokumentowanymi właściwościami wpływających korzystnie na poziom cholesterolu to m.in. czerwony ryż drożdżowy, sok bergamotowy oraz czosnek.

Czerwony ryż drożdżowy zawiera monakolinę K, której cząsteczka jest identyczna z lowastatyną (jedną z pierwszych odkrytych statyn). Mechanizm działania monakoliny jest więc taki sam jak statyn. Regularne stosowanie preparatów z monakoliną wspomaga utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu. Badania wskazują, że stosowanie czerwonego ryżu jest bezpieczne, a działania niepożądane występują u mniej niż 0,04% osób. Jednak aby jeszcze bardziej zadbać o bezpieczeństwo pacjentów, ze względu na trwającą dyskusję i ostatnią roboczą rekomendację Europejskiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), zawartość monakoliny K w suplementach została zmniejszona z 10 do poniżej 3 mg¹.

Pochodząca prawdopodobnie z Indii pomarańcza bergamota, nazywana bergamotką jest obecnie uprawiana głównie w regionie Kalabrii na południu Włoch. To niewielkie, dorastające do 4 m wysokości, trudne w uprawie drzewo, kwitnie dwa razy w roku. Owoce przypominające małą pomarańczę są gorzkie. Nazwa pochodzi od włoskiego miasta Bergamo, znanego od wieków ze sprzedaży olejku z bergamoty. Głównym źródłem olejku bergamowego jest gruba skórka pomarańczy, Aby otrzymać 0,5–1 kg olejku potrzeba aż 350 - 800 owoców².

Sok bergamotowy jest szczególnie bogaty we flawonoidy (flawanony i flawony). Mechanizm działania flawonoidów polega najprawdopodobniej na aktywacji enzymu wpływającego na regulację metabolizmu glukozy i kwasów tłuszczowych w organizmie².

Czosnek jest kolejnym składnikiem o potwierdzonym korzystnym wpływie na profil lipidowy: poziom cholesterolu LDL1, trójglicerydów i HDL cholesterolu. Zawarte w czosnku rozpuszczalne w tłuszczach związki siarki prawdopodobnie zmniejszają wytwarzanie cholesterolu³.

Powyżej opisane składniki mogą stanowić cenne uzupełnienie diety osób dbających o prawidłowy poziom cholesterolu, będących we wczesnej fazie terapii dyslipidemii czy nietolerujących statyn¹.

1. Banach M. et al., WYTYCZNE PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT DIAGNOSTYKI i LECZENIA ZABURZEŃ LIPIDOWYCH w POLSCE 2021, LEKARZ POZ 4/2021
2. Barylski M. et al., Stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące miejsca standaryzowanej kompozycji polifenoli z bergamoty w terapii dyslipidemii oraz jej innego potencjalnego zastosowania w praktyce klinicznej, Folia Cardiologica 2018; 13, 3: 222–235
3. Kania-Dobrowolska M. et al, Imbir i czosnek – surowce roślinne obniżające poziom cholesterolu i glukozy, Borgis - Postępy Fitoterapii 3/2020, s. 169-176